Terwijl de warme herfstzon schijnt, kondigen verkleurende bladeren en koudere nachten de winter aan. Jouw tuin kan wel wat hulp gebruiken om de winter te overleven én er gezellig uit te blijven zien! Wij helpen je alvast op weg.
Wist je bijvoorbeeld dat de herfst een heel geschikt seizoen is om nieuwe planten aan te planten? De grond is nog warm na de zomermaanden en dat geeft planten de kans goed te wortelen.
In deze tuinblog alles over:
- Tuinonderhoud en bescherming van planten
- Snoeien in de herfst
- Herfstbloeiers en winterbloeiers
- Aanplanten voor een bloeiend voorjaar
Tuinonderhoud en bescherming van planten
Een aantal handige klusjes om je tuin - inclusief de bewoners - te beschermen tegen weer en wind:
- Zijn vaste planten uitgebloeid? Dan kun je ze terugsnoeien. Behalve de tuinplanten die uitgebloeid ook een prachtig winterbeeld geven natuurlijk. Alles over snoeien in de herfst lees je verderop in deze blog!
- Geef de bodem van je borders wat lucht met een spitvork. Zo loopt het regenwater beter weg en voorkom je dat plantenwortels wegrotten tijdens lange natte periodes.
- Rots- en vetplanten houden van droge voeten, haal daarom de bladeren rondom deze planten weg.
- Check de afwateringsgaten van bloempotten en plantenbakken. En zorg dat ze op een verhoging staan zodat het regenwater goed kan weglopen.
- Blijf ook tijdens de wintermaanden onkruid wieden!
- Haal gevallen blad dat op de planten ligt weg. Blad dat tussen de planten ligt, mag blijven liggen. Dit blad zal als mulch de kluiten en wortels beschermen tegen strenge vorst. Let op bij eikenbomen; het blad van de eik zorgt voor een grote hoeveelheid looizuur. Dit is schadelijk voor veel tuinplanten.
- Vijver in de tuin? Span een net over de vijver om bladeren uit het water te houden.
- Verdroogde vruchten van fruitbomen kun je het beste eraf halen om verspreiding van ziekte te voorkomen.
- Kijk bij de boompalen van jonge fruitbomen of ze niet te strak of te los zijn aangebonden.
- Bind klimplanten en rozen op als bescherming tegen herfststormen.
Vorst & kou
Bescherm je planten tegen de vorst en de kou. Niet winterharde planten mogen naar binnen om te overwinteren. Wanneer de temperatuur ’s nachts onder de 10 graden zakt, beginnen deze planten al langzaam te lijden.
Matig-winterharde planten bescherm je tegen de kou door de bodem te bedekken met stro, of een combinatie van turf en mest. Wanneer het echt stevig vriest, is het verstandig om ook de bovenkant van deze planten te beschermen met vliesdoek of jute. Vliesdoek is licht en kan over de planten gedrapeerd worden. Jute gebruik je het best met ondersteuning van stokken, omdat dit een vrij zwaar doek is.
Tip: Meer uitleg over de winterhardheid van planten vind je in onze blog ‘’Winterhardheid van planten uitgelegd’’.
Bollen
Rooi zomerbollen zoals gladiolen en dahlia’s. Bewaar de bollen op een droge, koele en donkere plek tot ze in mei de grond weer in kunnen. Oktober is ook een goed moment om voorjaarsbloeiende bollen te poten, denk hierbij aan sneeuwklokjes, krokussen, bosanemonen en tulpen. Lees in het laatste deel van deze blog meer over aanplanten voor in het voorjaar!
Gazon
In oktober wordt het gras voor de laatste keer gemaaid tot een lengte van 4cm. Ook is het tijd voor bemesting en kalk. De kalk zorgt voor extra zuurstof wat zorgt voor zo min mogelijk mos in het gazon. Verwijder de bladeren met een hark om gele plekken te voorkomen. Is er vilt of mos te zien? Verticuteer het gazon dan om het meer lucht te geven.
Dieren
Denk in de herfst ook aan beschutting en eten voor de dieren in je tuin. Vogels worden bij onstuimig weer erg blij van vogelhuisjes. Hang voederbakjes of vetbollen in het zicht, dan heb je er zelf ook plezier van. Uitgebloeide bloemen kun je ook laten staan; de zaadjes van de uitgebloeide bloemknoppen zijn een heerlijke snack voor vogels! En vergeet de egeltjes niet. Door oud snoeihout een vaste plek in de tuin te geven, geef je egels een fijne en veilige nestelplek.
Scheuren & herplanten
Het najaar (tot en met oktober) is heel geschikt voor het scheuren en herplanten van (te) groot geworden tuinplanten. Door deze uit te steken en te halveren ontstaan er twee kleinere planten, zet deze twee kleinere op een eigen plek in de grond. Deze nieuwe kleinere planten zullen in het voorjaar vol energie weer gaan uitlopen! Planten die zich lenen voor delen of scheuren zijn polvormig zoals; lelies, hostas, geraniums, delphiniums, veronicas.
Snoeien in de herfst
Bladverliezende bomen en heesters snoei je wanneer het blad is gevallen. Ben je vorige maand niet aan het snoeien van de fruitstruiken toegekomen? Zodra het blad gevallen is kun je ook deze soorten een verjongingssnoei geven.
Een aantal bomen, struiken en hagen op een rijtje:
- Knotwilgen en -elzen mogen als het blad gevallen is geknot worden.
- Lei- en dakplatanen: de jonge scheuten kunnen worden ingekort.
- De esdoorn, berk, kastanje, haagbeuk, notenboom, kiwi, druif en sierdruif mogen gesnoeid worden vóór half december. De sapstroom van deze soorten ligt nu namelijk stil en komt al na de kortste dag van het jaar (21 december) weer op gang.
- De leilinde kan gesnoeid worden tussen nu en eind februari.
- Herfstframbozen en bramen: de takken die vruchten hebben gedragen, mogen tot de grond afgeknipt worden.
- Zomerframboos: de jonge scheuten mogen gesnoeid, niet het hout.
- Rozen: knip de uitgebloeide bloemen weg. Met zacht weer bloeien rozen namelijk nog wel een tijdje door. Stamrozen met een zware kroon kunnen nu tot de helft ingekort worden. Zo voorkom je dat de takken breken tijdens een storm. Bescherm de entplaats van de rozen met wat stro tegen de vorst.
Tip: lees voordat je begint ook nog even onze blog ‘’ Het snoeien van struiken en heesters - voorkom deze 4 meest gemaakte fouten!’’
Herfstbloeiers en winterbloeiers
In het najaar begint de tuin meestal aan kleur te verliezen. Maar dat hoeft niet! Oktober en november zijn heel geschikt om kleur- en geurrijke planten aan te planten, omdat de grond nog warm is van de zomermaanden. En wat dacht je van mooie bessen en vruchten?
We hebben een aantal kleurige en geurige bloeiers voor je gevonden! Zowel voor in de herfst als de winter.
Herfstbloeiers
Calluna (struikhei)
Als echte najaarsbloeier kan de calluna vulgaris ‘selly’ niet ontbreken. Je vindt deze dwergheester ook bijvoorbeeld ook op Veluwe. De ‘selly’ bloeit in het voor- en najaar, is wintergroen en krijgt een maximale hoogte van 30 tot en met 50 cm.
Gaultheria (liggende bergthee)
Deze zomerbloeier (juni en juli) geeft een mooie kleur in het najaar en draagt tot ver in het voorjaar prachtige fel roodgekleurde bessen. Hij houdt van vochtige grond en is daarmee dus ook erg geschikt voor de najaarstuin.
Skimmia (zie foto)
De skimmia zorgt zowel voor kleur als geur in de winter! Ze zijn er zowel met witte als rode knoppen en met besjes. De Skimmia japonica ‘Rubella’ struik is te herkennen aan de rode knoppen en het donkergroene blad. De skimmia is winterhard en bij een lage temperatuur kun je de zoete geur van de plant ruiken.
Winterbloeiers
Een bloeiende en geurende tuin in de winter, dat kan! Heb je bijvoorbeeld wel eens gedacht aan de prachtige en heerlijk ruikende toverhazelaar of winterjasmijn?
Toverhazelaar
De toverhazelaar heeft kleurrijke gele, roze of oranje bloemen die al vanaf januari bloeien. En ze ruiken ook nog eens heerlijk! Dit is een ideale struik/boom voor in de border. De volwassen hoogte van deze grote heester is ca. 350 cm. Verdraagt een temperatuur tot -20 graden.
Mahiona x media Charity
De bloemen van deze struik zijn geel van kleur en opvallend. De bloeiperiode loopt van ca. december tot en met januari. Deze heester verdraagt een temperatuur tot -15 graden Celsius en blijft de gehele winter groen. De volwassen hoogte van deze middelgrote struik is circa 2 meter.
De Winterjasmijn - Jasminum nudiflorum
Deze klimplant is populair vanwege de bijzondere bloeitijd. De winterjasmijn bloeit vanaf december tot en met maart met vele gele en lichtgeurende bloemen. Hij zal eerst bloeien en daarna pas blad aanmaken. De volwassen hoogte van de Jasminum nudiflorum (wat naaktbloeiend betekent) is ongeveer 3 meter. Ze zijn winterhard tot ongeveer -25 graden Celsius.
Helleborus (kerstroos) zie foto
En dan de Helleborus. Een bloeiende en groenblijvende winterplant die ook wel ‘’kerstroos’’ wordt genoemd. De bijzondere bloemen van deze plant zijn wit van kleur, maar verkleuren roze na de bevruchting. Deze plant bloeit vanaf januari tot en met april. Na de bloei worden kokervruchten gevormd. De Helleborus is extreem winterhard; mocht het nog eens -35 graden worden dan kan hij dit aan!
Struiken of bomen met bessen & vruchten
Euonymus europaeus (kardinaalsmuts)
Deze struik staat bekend om zijn bijzondere en opvallende doosvruchten, die – als ze nog dicht zijn – de vorm hebben van een kardinaalsmuts. De fel oranje zaden komen tevoorschijn als de doosvruchten openspringen. De struik bloeit in mei, staat graag in de zon of in halfschaduw en kan 6 meter hoog worden. De Euonymus phellomanus is zijn iets kleinere broertje die 3 tot 4 meter hoog wordt.
Callicarpa bodinieri ’Profusion’ (schoonvrucht) zie foto
Behalve in zijn bloeitijd (juli), ziet deze heester er onopvallend en misschien een tikkeltje saai uit. Totdat de bessen op kleur zijn! De prachtige paarse tinten trekken je aandacht. Deze bessen blijven nadat het blad gevallen is nog lang hangen. De takken staan dus ook erg mooi in een vaas!
Aanplanten voor een bloeiend voorjaar
Wat is er nou leuker dan na een donkere winter de eerste sneeuwklokjes, bosanemonen en tulpen op te zien komen? Geef je tuin al vanaf januari kleur door nu bollen te planten!
Je hebt bloembollen die in het voorjaar bloeien en bollen die uitkomen in de zomer. Plant verschillende soorten, dan heb je alle maanden kleur in je tuin. Doe dit vóór de eerste nachtvorst en als de grond nog niet te nat is, om bevriezing en verrotting te voorkomen. Oktober is een hele goede tijd om ze te planten, maar in november en december kan ook. Graaf ze na de bloei uit en bewaar ze op een donkere plek: dan kun je ze volgend jaar gewoon weer gebruiken!
Hagen en rozen
In november is er volop aanbod in pootgoed; hagen en rozen met kale wortels. Voor het oog nog niet zo aantrekkelijk, maar stukken voordeliger in aanschaf dan de opgekweekte varianten die in het voorjaar te koop zijn. Bovendien hebben ze dan een extra snelle start in het voorjaar. Wil je een nieuwe border aanplanten? Kijk voor meer inspiratie eens rond tussen onze langbloeiende of wintergroene borderpakketten.
Download gratis onze app voor tuinonderhoud
Met onze gratis tuinonderhoud app maakt u een persoonlijke tuinkalender voor het verzorgen van al uw tuinplanten. U krijgt per maand op maat tips welke planten uw dient te snoeien, bemesten enzovoorts. Daarnaast onthoudt de app waar wat groeit. U kunt meerdere borders (tuinzones) aanmaken. De app is geheel kostenloos. Meer dan 10.000 mensen gingen u voor.
