De steeneik (Quercus ilex) en kurkeik (Quercus suber) zijn twee iconische Zuid-Europese eiken die steeds vaker ook in onze tuinen worden toegepast. Beide behoren tot de wintergroene eiken en hebben een mediterrane uitstraling, maar hun eigenschappen verschillen aanzienlijk.
In dit artikel bespreken we de belangrijkste verschillen op het gebied van winterhardheid, standplaats, bodemeisen, blad en bast — zodat je de juiste keuze kunt maken voor jouw tuin of project.
Winterhardheid
Steeneik (Quercus ilex)
-
Winterhardheid: tot circa -12 °C à -15 °Celsius.
-
Klimaatgeschiktheid: redelijk bestand tegen Nederlandse winters, vooral in beschutte of stedelijke omgevingen.
-
Belangrijk: jonge exemplaren kunnen vorstschade oplopen, maar herstellen vaak goed. Ook populair als wintergroene leiboom of groenblijvende dakboom.
Kurkeik (Quercus suber)
-
Winterhardheid: tot circa -8 °C à -20 °Celsius (vooral jonge planten zijn kwetsbaarder)
-
Klimaatgeschiktheid: duidelijk minder winterhard dan de steeneik.
-
Aanbevolen toepassing: vooral in zeer milde regio’s (Zeeland, kustgebieden, stedelijke microklimaten) of in kuipen die ’s winters beschut kunnen worden.
Conclusie: De steeneik is net iets betere keuze voor de meeste Nederlandse en Belgische tuinen als het gaat om vorstbestendigheid.
Standplaats en lichtbehoefte
Beide soorten houden van volle zon en verdragen droogte goed zodra ze zijn ingeworteld. Toch zijn er subtiele verschillen:
| Soort | Licht | Windgevoeligheid | Opmerkingen |
|---|---|---|---|
| Steeneik | Zon, halfschaduw | Redelijk windbestendig | Ook geschikt voor kustgebieden door bladstructuur |
| Kurkeik | Zon | Gevoeliger voor koude oostenwind | Houdt van warme, beschutte plekken |
Tip: De kurkeik is ideaal voor een beschutte mediterrane tuin, terwijl de steeneik ook in open situaties goed presteert.
Bodemeisen
Beide eiken staan graag op goed doorlatende, kalkhoudende grond, maar verdragen arme omstandigheden opvallend goed.
-
Steeneik: groeit op uiteenlopende gronden; ook op droge, stenige of licht zure bodems.
-
Kurkeik: houdt meer van zure tot neutrale zand- of leemgrond; verdraagt kalk minder goed.
Belangrijk: Beide soorten haten natte voeten — zorg dus altijd voor goede drainage.
Foto: Groenblijvende steeneik als leiboom: weinig onderhoud
Blad en habitus
Steeneik (Quercus ilex)
-
Blad: leerachtig, donkergroen en glanzend aan de bovenkant, grijsgroen aan de onderkant.
-
Vorm: ovaal tot lancetvormig, vaak met een getande rand (vooral bij jonge bladeren).
-
Habitus: dichte, ronde kroon; uitstekend te snoeien tot haag of meerstammige boom.
Kurkeik (Quercus suber)
-
Blad: iets groter en doffer groen; vaak dikker en grijzer van tint.
-
Vorm: meer onregelmatig en grover van structuur.
-
Habitus: robuuste groeivorm met vaak grillige takken — typisch mediterraan silhouet.
Samenvatting: de steeneik oogt compacter en eleganter; de kurkeik grover (grillige vorm) en karaktervoller.
Bast
Hier ligt het meest opvallende verschil:
Steeneik
-
Bast: dun, grijsbruin, relatief glad. Minder opvallend
-
Bast blijft vrij strak.
Kurkeik
-
Bast: dik, diep gegroefd en sponsachtig. Historische uitstraling.
-
Bomen met een verhaal - Inheemse kurkeiken worden in Zuid-Europa elke 8–10 jaar “geschild” voor kurkproductie.
-
De bast beschermt uitstekend tegen brand en droogte.
Visueel kenmerk: zelfs bij jonge bomen is de bast van de kurkeik direct te herkennen aan zijn dikke, ruwe structuur.
Samenvattende vergelijking
| Kenmerk | Steeneik (Quercus ilex) | Kurkeik (Quercus suber) |
|---|---|---|
| Winterhardheid | ★★★★☆ (ca -15 °C) | ★★☆☆☆ (ca -10 °C) |
| Standplaats | Zon, verdraagt wind | Zon, beschut |
| Bodem | Kalkrijk of neutraal | Zuur tot neutraal |
| Blad | Donkergroen, glanzend | Dofgroen, grijzer (lijkt op blad van olijfboom) |
| Bast | Glad, dun | Dik, kurkachtig |
| Vorm | Compact, dicht | Grof, karaktervol |
| Geschikt voor NL? | Ja, goed | Alleen milde regio’s |
Kies bij beide soorten al wat grotere bomen vanaf zo'n 2 meter, deze zijn beter bestand tegen vorst en ons nattere klimaat.
Conclusie
Wie een wintergroene eik uit Italië zoekt die ook in het Nederlandse klimaat goed presteert, kiest het best voor de steeneik (Steeneik - Quercus ilex). Prachtig in zowel meerstammig, leiboom en hoogstammige boom. Alle soorten hier te koop en vakkundig bezorgd in heel Nederland en België!
Foto wintergroene steeneik op hoge stam
Voor wie in een zachte kuststreek woont of een meer mediterrane, ruige uitstraling wil, kan de kurkeik (Kurkeik - Quercus suber) een bijzonder alternatief zijn — zeker als blikvanger in een beschutte tuin. Het olijfboom-achtig blad en de grillige vorm/bast zijn een lust voor het oog.
Foto kurkeik als hoogstamboom
